Nauka dydaktyki języka polskiego w Greifswaldzie i Szczecinie: polonistyczno-germanistyczne wspólne studia nauczycielskie
W tej serii artykułów przedstawiamy placówki edukacyjne i uczelnie wyższe z regionu Odry, które zajmują się tematyką relacji polsko-niemieckich, europejskich i wielokulturowością, a także regionem przygranicznym nad Odrą i Nysą. W tym tygodniu zabieramy Państwa na Uniwersytet w Greifswaldzie w Meklemburgii-Pomorzu Przednim, gdzie we współpracy z pobliskim Uniwersytetem Szczecińskim prowadzony jest specjalny kierunek studiów dla miłośników języka polskiego.
Uniwersytet w Greifswaldzie, na którym studiuje ponad 10 000 osób, jest jedynym uniwersytetem pełnym (klasycznym) na Pomorzu Zachodnim. Oprócz trzech tradycyjnych zadań uniwersytetu, tj. prowadzenia badań, dydaktyki i transferu wiedzy do społeczeństwa, pełni on również inną ważną funkcję ze względu na swoje położenie przy granicy z Polską, a mianowicie: uczelnia postrzega jako swój obowiązek przyczynianie się do poprawy stosunków polsko-niemieckich w trzech wyżej wymienionych obszarach. W tym zakresie uniwersytet prowadzi różnorodne działania: Uniwersyteckie centrum medyczne prowadzi projekty promujące współpracę transgraniczną w obszarach takich jak ratownictwo medyczne i terapia nowotworów u dzieci (np. INGRIP oraz TEMICARE). Uczelnia wspiera finansowo coroczny festiwal kultury „polenmARkT”, który jest organizowany przez stowarzyszenie o tej samej nazwie i ma na celu przybliżenie polskiej kultury szerszemu gronu odbiorców w Greifswaldzie i na całym Pomorzu Przednim. Kluczowe znaczenie w tym kontekście ma jednak promowanie języka kraju sąsiadującego, tj. polskiego. Znajomość języka sąsiada nie tylko ułatwia komunikację ponad granicami, ale także pozwala dostrzec odmienne perspektywy poprzez wymianę doświadczeń, pomagając w ten sposób w pokonywaniu uprzedzeń i budowaniu tolerancji.
Kierunek studiów
Jako że głównym zadaniem jest kształcenie nauczycieli języka polskiego, Instytut Slawistyki Uniwersytetu w Greifswaldzie oferuje kierunki dydaktyczne umożliwiające zdobycie uprawnień do nauczania języka polskiego we wszystkich typach szkół – od szkół podstawowych po gimnazja i szkoły regionalne (Regionale Schule – rodzaj szkoły średniej w Niemczech). W odróżnieniu od innych uczelni o porównywalnej ofercie edukacyjnej, Uniwersytet w Greifswaldzie oferuje także wyjątkowy w skali Niemiec kierunek nauczycielski języka polskiego. Jest to kierunek z podwójnym dyplomowaniem (double degree), prowadzony wspólnie przez Uniwersytet w Greifswaldzie i współpracujący z nim Uniwersytet Szczeciński. Studia odbywają się w ramach wspólnego programu (joint programme), realizowanego równolegle na uczelni w Greifswaldzie i Szczecinie. Program studiów obejmuje trzy specjalności: filologię polską, filologię germańską oraz nauki pedagogiczne i trwa łącznie 10 semestrów. Transgraniczna mobilność, dwujęzyczność i kompetencje międzykulturowe odgrywają kluczową rolę podczas studiów, ponieważ prawie połowa programu jest realizowana na danym uniwersytecie partnerskim. Absolwenci i absolwentki zdobywają następujące tytuły: pierwszy egzamin państwowy po stronie niemieckiej oraz tytuł magistra po stronie polskiej. Ponadto po szóstym semestrze otrzymują tytuł licencjata, który odpowiada niemieckiemu tytułowi BA. Otwiera to przed nimi drogę do zawodu nauczyciela w obu krajach. Absolwenci i absolwentki mogą zatem nauczać obu języków w Niemczech w gimnazjach i szkołach regionalnych, zaś w Polsce w szkołach podstawowych (klasy 4-8) i średnich, zarówno jako języka ojczystego, jak i obcego.
Dodatkowe działania na rzecz promowania polskości
Program studiów uzupełniają dalsze działania Uniwersytetu w Greifswaldzie mające na celu zwiększenie kompetencji w zakresie języka polskiego i kultury polskiej. W działanie te wpisuje się dodatkowy certyfikat „Polonicum”, który mogą uzyskać wszyscy studenci i wszystkie studentki uczelni, np. w ramach zajęć fakultatywnych na studiach licencjackich (BA). Kolejny element stanowi tygodniowa międzynarodowa szkoła letnia, która odbywa się co dwa lata również pod nazwą „Polonicum”. Podczas seminariów i wykładów wieczornych uczestnicy i uczestniczki mogą zgłębić aktualne zagadnienia dotyczące historii, kultury i polityki Polski. Instytut Slawistyki był również zaangażowany w szereg transgranicznych projektów promujących język kraju sąsiadującego. W ramach tych projektów nie tylko organizowano kursy doskonalące dla pracujących w zawodzie nauczycieli języka polskiego, ale także wdrażano innowacyjne metody nauczania polskiego w wybranych szkołach, takie jak lekcje tandemowe online. Ponadto opracowano materiały do nauczania/nauki języka polskiego, które udostępniono nieodpłatnie.
Podsumowanie
Głównym obszarem badań i dydaktyki na Uniwersytecie w Greifswaldzie jest cały region Morza Bałtyckiego. Różnorodne działania krótko opisane w tym artykule, a w szczególności polonistyczno-germanistyczne wspólne studia nauczycielskie, wyraźnie pokazują, że relacje z Polską i promowanie języka polskiego są tutaj centralnym elementem.
Więcej informacji o Uniwersytecie w Greifswaldzie można znaleźć tutaj, a o programie podwójnego dyplomu tutaj.