Nowy impuls dla stosunków dobrosąsiedzkich: polsko-niemieckie konsultacje rządowe w Warszawie

©Bundesregierung/Thomas Imo

2 lipca 2024 r. po sześciu latach ponownie odbyły się polsko-niemieckie konsultacje międzyrządowe. Kanclerz federalny Olaf Scholz udał się do Warszawy wraz z dwunastoma ministrami federalnymi i krajowymi, w tym ministrem gospodarki Robertem Habeckiem i ministrem spraw zagranicznych Annaleną Baerbock, gdzie zostali ciepło powitani przez premiera Polski Donalda Tuska. Zarówno Tusk, jak i Scholz podkreślili bliskie stosunki między Niemcami a Polską i uzgodnili 36-stronicowy plan działania obejmujący kilka inicjatyw i projektów.

Centralnym punktem planu działania jest kontynuacja i intensyfikacja polsko-niemieckiej współpracy w sprawach dwustronnych. Ponownie regularnie mają odbywać się konsultacje międzyrządowe, a także wprowadzone zostaną nowe mechanizmy konsultacji dwustronnych, takie jak wspólne spotkania ministrów spraw zagranicznych i obrony. Ponadto podkreślany jest projekt Domu Polsko-Niemieckiego w centrum Berlina, który zgodnie z planem działania ma zostać ukończony jak najszybciej, jako miejsce pamięci polskich ofiar niemieckiej napaści i okupacji (1939-1945). Wykorzystanie polsko-niemieckiego podręcznika do historii "Europa - nasza historia" jako materiału dydaktycznego ma być również coraz bardziej promowane w obu krajach.

W celu promowania dialogu między oboma społeczeństwami strona polska przywróciła status pełnomocnika ds. współpracy między oboma krajami. Przez lata poprzedni polski rząd nie powoływał pełnomocnika ds. współpracy z Niemcami. Nowym pełnomocnikiem polskiego rządu został prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz, polski historyk, badacz Niemiec, profesor uniwersytecki i dyrektor Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta na Uniwersytecie Wrocławskim. Po stronie niemieckiej urząd "Koordynatora ds. polsko-niemieckiej współpracy międzyspołecznej i transgranicznej", potocznie często nazywany "Pełnomocnikiem Rządu Federalnego ds. Polski", istnieje od 2004 r. Obecną funkcję od 2022 r. pełni Dietmar Nietan. Ponadto tworzony jest nowy format wymiany, podobny do parlamentu społeczeństwa obywatelskiego, w celu omówienia stanu stosunków, opracowania pomysłów i przedstawienia zaleceń rządom.

Jesienią 2024 r. odbędzie się konferencja inauguracyjna w ramach polsko-niemieckiego projektu modelowego planowania przestrzennego (MORO) "Transgraniczna synergia planowania przestrzennego i gospodarki wodnej w dorzeczu Odry". Promowana będzie również polsko-niemiecka współpraca młodzieży, a Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (DPJW) otrzyma większe wsparcie. Plan działania nie zawiera jednak wiążącego zobowiązania do zwiększenia wsparcia finansowego ze strony Niemiec dla DPJW.

W obszarze transportu i infrastruktury Niemcy i Polska chcą połączyć kolejowe rozkłady jazdy (Deutschlandtakt i polski odpowiednik Horyzontalny Rozkład Jazdy). Wprowadzony zostanie polsko-niemiecki bilet przyjaźni, a oba kraje będą współpracować przy utrzymaniu mostów granicznych. 

Uzgodniono utworzenie polsko-niemieckiej grupy roboczej ds. energii i klimatu. Ponadto Platforma Energetyczna i Forum Transformacji Energetycznej zostaną wzmocnione w celu poprawy dostaw energii, reorganizacji systemów energetycznych i zapewnienia konkurencyjnych cen energii. Nacisk zostanie położony na efektywność energetyczną, odnawialne źródła energii, wodór, infrastrukturę i rynek energii. Ponadto na marginesie spotkania ogłoszono ściślejszą współpracę w celu ochrony Odry, aby zapobiec kolejnemu zabijaniu ryb, tak jak w sierpniu 2022 roku. Nie jest to wyraźnie wspomniane w samym planie działania, ale współpraca w zakresie transgranicznej ochrony przyrody i Parku Narodowego Dolina Dolnej Odry została ogłoszona w ramach Polsko-Niemieckiej Rady Programowej.

Ten kompleksowy plan działania pokazuje dążenia obu krajów do pogłębienia współpracy i wzmocnienia różnych obszarów, od spraw dwustronnych po kwestie środowiskowe. Więcej o polsko-niemieckich konsultacjach rządowych można usłyszeć w 12. odcinku podcastu "Alles über Polen" Polsko-Niemieckiego Centrum w Darmstadt.